Na co zwrócić uwagę planując magazyn pod działalność farmaceutyczna?

Logistyka farmaceutyczna znajduje się w fazie ciągłego i szybkiego rozwoju. Jednym z kluczowych czynników jest w tym przypadku wpływ pandemii, w obliczu której rządy na całym świecie położyły nacisk na zapewnienie pacjentom dostatecznej ilości leków. Do rozwoju rynku przyczynia się również rosnące zapotrzebowanie na wszelkie preparaty OTC – od witamin po produkty dermatologiczne. 

Według danych Grand View Research wielkość globalnego rynku logistyki farmaceutycznej w 2021 roku wyniosła 78,5 mld USD. Prognozuje się też, że w latach 2022-2030 roczny wzrost tego sektora będzie się utrzymywał na poziomie 8,6%, by na koniec 2030 roku wynieść 163,9 mld USD.

Czas pandemii pokazał, jakie skutki niesie za sobą przerwanie łańcucha dostaw oraz brak dywersyfikacji ze strony producentów. Szczególnie istotne jest, aby zapewnić ciągłość zaopatrzenia i dotarcia do pacjentów niezbędnych medykamentów. Kluczowym aspektem w tym procesie jest obiekt, który zmagazynuje zapasy, a także umożliwi produkcję i konfekcjonowanie leków.  

Przygotowanie magazynu do prowadzenia działalności farmaceutycznej

Aby zapewnić, że leki i inne produkty farmaceutyczne są bezpieczne i skuteczne, specjalistyczne obiekty przeznaczone dla branży farmaceutycznej spełniają najwyższe standardy. Pociąga to za sobą konieczność wprowadzenia dodatkowych usprawnień. Dlatego tak bardzo istotne jest, aby już na początku inwestycji odpowiednio przeanalizować i zaplanować jej realizację oraz funkcje magazynu do prowadzenia działalności farmaceutycznej, które ma pełnić. Przy poszukiwaniu obiektu farmaceutycznego najlepszym rozwiązaniem jest rozważenie formuły najmu magazynu BTS lub w obiekcie typu multi-let, którego budowa dopiero się rozpoczyna i istnieje możliwość wykonania adaptacji na etapie projektowania.

Podział stref magazynowych

W praktyce w magazynach dla farmacji stosuje się wydzielenia powierzchni na różne strefy, np. przyjęć, wydań, przestrzenie laboratoryjne, clean roomy, wytwórnie oraz powierzchnie magazynowe. Stosuje się w nich wyoblenia styku ścian i posadzki ułatwiające utrzymanie czystości. Lampy UV pomagają w dezynfekcji pomieszczeń. W logistyce farmaceutycznej często należy zapewnić tzw. zimny łańcuch dostaw, czyli dystrybucję towarów w stałej i kontrolowanej temperaturze, która obejmuje zarówno transport, jak i przechowywanie. W przypadku przemysłu farmaceutycznego przyjęty przedział temperatur dla operacji magazynowych wynosi między +15 °C a +25 °C. Bardzo ważne jest zatem, aby w dostarczonym przez dewelopera budynku możliwa była rygorystyczna kontrola i utrzymywanie odpowiedniej temperatury powietrza, a co za tym idzie zapewnienie odpowiedniej izolacji budynku. W nowych obiektach nie powinno być to wielkim wyzwaniem – twórcy nowoczesnych powierzchni magazynowych cały czas prześcigają się w nowinkach technologicznych mających na celu otrzymanie statusu carbon neutral, dlatego ich standard znacznie przewyższa wymagania określone przez warunki techniczne. Wiąże się to jednak z szeregiem modyfikacji niezbędnych do prowadzenia operacji z tak restrykcyjnymi produktami oraz finalnie z koniecznością otrzymania zgód WIF i GIF na rozpoczęcie działalności. 

Sposób magazynowania produktów farmaceutycznych

Podstawowym wymaganiem magazynów dla działalności farmaceutycznych jest zapewnienie temperatury we wspomnianym przedziale od +15°C do +25 °C. Otrzymuje się ją za pomocą klimatyzacji precyzyjnej – czyli dostosowanej do układu regałów i procesów sieci kanałów wentylacyjnych – rozprowadzającej powietrze po całej powierzchni. Przy przyjęciu towarów konieczne jest rozdzielenie operacji na komory przyjęć i wydań, a przy niektórych procesach również komorę przeznaczoną na kwarantannę leków. Uzyskuje się to za pomocą ścian panelowych, najczęściej wydzielonych do pełnej wysokości, wraz z zastosowaniem bram szybkobieżnych usprawniającym transport wózkami pomiędzy poszczególnymi strefami. Oprócz dedykowanych stref biurowych w przypadku większości operacji niezbędne są chłodnie,  w których przechowuje się produkty wymagające niższych reżimów temperaturowych, pomieszczenia na materiały łatwopalne (aerozole itp.), pomieszczenie na leki psychotropowe wymagające dodatkowych zabezpieczeń antywłamaniowych czy przepakownie leków (często wykorzystywane w Polsce ze względu na dywersyfikacje łańcuchów dostaw).

Szczególne zapotrzebowanie na magazyny dla przemysłu farmaceutycznego

Spełnienie tych warunków przez standardowe powierzchnie dostarczane przez deweloperów na polskim rynku wymaga zwykle dodatkowych adaptacji. Decyzja o formule BTS na  wczesnym stadium budowy pozwala dostosować odpowiednio zaplanowane procesy do każdego rodzaju operacji w bardzo krótkim czasie i bez dodatkowych kosztów związanych z przebudową istniejących powierzchni.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze magazynu dla przemysłu farmaceutycznego: 

• backup źródła zasilania (agregat prądotwórczy).
• wzmocnienie konstrukcji dachu pod centrale wentylacyjne.
• dostosowanie terenów zewnętrznych do obsługi rożnego rodzaju transportu (w tym gniazda do ładowania aut elektrycznych). 
• doki zabezpieczone fartuchami i paskami PCV lub, przy bardziej wymagających produktach, dodatkowo nadciśnienie 15-25 Pa uniemożliwiające dostanie się do środka wszelkim insektom.
• HCCP / oprawy nietłukące się, ściany łatwe do czyszczenia, pionowy układ paneli elewacyjnych .
• zabezpieczenie ścian i elementów konstrukcyjnych budynku farbą łatwo zmywalną.
• wydzielenie powierzchni akumulatorowni wraz z okapem w EX czujkami wodoru , posadzka epoksydowa.
• dostosowanie instalacji pożarowej budynków do szeregu wydzielonych powierzchni, dostosowanie napowietrzania i oddymiania.
• zadaszenia nad bramami 0 i wejściami.
• kontrola temperatury z rejestratorami i automatycznym powiadomieniem zespołu utrzymania ruchu, kiedy wysokość temperatury zbliży się do alarmowej.
• antresole – wielopoziomowe zabudowy regałowe.

Obecnie najistotniejsze jest, aby łańcuchy dostaw były zabezpieczone, a producenci decydowali się na wytwarzanie leków możliwie jak najbliżej odbiorcy docelowego. Wciąż rosnące zapotrzebowanie i oczekiwania pacjentów względem jak najszybszej dostawy sprawiają, że powstawać będzie coraz więcej obiektów dopasowanych do działalności branży farmaceutycznej.

 Zobacz także nasz artykuł o całkowitym koszcie wynajmu magazynu.